Leo Hendrick Baekeland

Baekeland vond als Belgisch scheikundige het bakeliet uit, waarvoor hij op 7 december 1907 patent aanvroeg, één dag eerder dan de Britse chemicus James Swinburne. Baekeland is in Gent op 14 november 1863 als zoon van een schoenmaker geboren en overleed als 80-jarige in Beacon (VS) op 23 februari 1944. Hij staat op een lijst, samengesteld en gepubliceerd door het Amerikaanse tijdschrift "Time" van 29 maart 1999, samen met de 20 grootste denkers en wetenschappers van de 20^e eeuw.

Leo Baekeland bevindt zich op deze lijst in het gezelschap van onder andere

Video over het leven van Baekeland
Klik hier voor een video van de ARD over het leven van Leo Baekeland. Vanaf de ontwikkeling van zijn briljante geest, via de uitvinding van het fotografisch papier (Velox) naar de uitvinding van het bakeliet en de oprichting van zijn eigen fabriek in Amerika met het daarop volgend wereldwijde gebruik van bakeliet voor allerhande toepassingen.

Baekeland, uitvinder van fotografisch papier en producent van kunstharsen
Leo Baekeland studeert scheikunde aan de universiteit van Gent en haalt in 1884 met glans zijn doctoraal examen. Hij trouwt in 1889 met de dochter van zijn docent en vertrekt aansluitend naar de Verenigde Staten. Hij doet eerst aan een onderzoek in de fotosector en vindt een fotografisch papier (Velox) uit met een korte belichting en snelle ontwikkeling. Hierbij wordt het negatief in een frame op het gevoelige papier gelegd (contactafdrukken), om gedurende 10-30sec belicht te worden door kunst- of daglicht. Het belichte papier wordt daarna in een speciale fixeerbak met fixeer (chemische vloeistof) gelegd, om de afbeelding binnen enkele seconden "boven water" te krijgen. Geldgebrek bracht hem in de positie deze patenten te verkopen.

In 1899 verkoopt Baekeland de rechten van het speciale afdrukpapier voor $750.000 aan Eastman/Kodak en zorgt daarmee voor zijn financiële toekomst. Eastman/Kodak positioneert dit papier speciaal voor de amateurfotografie onder de naam Velox. Na de verkoop gaat Baekeland zich toeleggen op kunstharsen en richt in 1910 zijn eerste fabriek "General Bakelite Company" op in Perth Amboy, New Jersey (US). Hier gaat Baekeland aan zijn uitvinding gestalte geven door het fabriceren en distribueren van bakelieten producten.


Van behuizing voor elektrische apparatuur tot allerlei art-deco voorwerpen
Baekeland's eerste patent op het gebied van kunstharsen dateert van 1906, waarna hij meer dan 400 patenten op zijn naam schreef op het gebied van fabricage en toepassingen van bakeliet. In 1907 vindt hij het bakeliet uit, zoals we dat nu kennen, één van de eerste moderne kunststoffen. Hij bood zijn patent 1 dag eerder aan dan de Britse Elektro-Ingenieur James Swinburne. Aanvankelijk doet het bakeliet dienst als elektriciteitsisolator, maar spoedig vindt het ook zijn toepassingen in alle sectoren van het dagelijks leven, van knop tot pansteel, van radiokast tot thermosfles. Kodak lanceert in 1934 als eerste een serie bakelieten fototoestellen, beginnend met de Baby Brownie.

Dat bakeliet bijzondere elektrisch isolerende eigenschappen bezit kunnen we afleiden uit het gebruik van de stroomverdelerkap in de autoindustrie. Een stroomverdeler distribueert de hoogspanning naar de bougies van een benzinemotor. De afbeelding toont een bakelieten verdelerkap van een 4-cilider motor.


Bakeliet, meer dan alleen een handelsnaam
Baekeland wordt gezien als de grondlegger van de moderne plastics en de kunststof industrie. Baekeland's fabriek werd in 1939 overgenomen door Union Carbide Corp.

In de VS werd Bakeliet naast Hoover en Sellotape een belangrijke handelsnaam, het veroverde al gauw ook de rest van de wereld. Nu is bakeliet voor velen het harde glanzende retro verzamelobject, "Het is van bakeliet gemaakt..!"